PROJEKTOWANIE INSTALACJI NAWADNIAJĄCEJ - podstawowe informacje
WSTĘP
Witamy w poradniku dotyczącym podstaw projektowania instalacji nawadniających.
Z niniejszego wpisu dowiesz się jak obliczyć parametry źródła wody, zaprojektować instalację nawadniającą, podzielić nawadnianie na poszczególne sekcje oraz dobrać odpowiednie zraszacze i przekrój rur.
Z niniejszego wpisu dowiesz się jak obliczyć parametry źródła wody, zaprojektować instalację nawadniającą, podzielić nawadnianie na poszczególne sekcje oraz dobrać odpowiednie zraszacze i przekrój rur.
OBLICZANIE PARAMETRÓW ŹRÓDŁA WODY
Ciśnienie
Mierzone za pomocą manometru podłączonego do kranu lub bezpośrednio do źródła wody, wyrażone w barach.
W momencie pomiaru wszystkie pozostałe zawory na danej działce powinny być zakręcone.
Do poprawnego funkcjonowania ciśnienie w Twojej instalacji powinno wynosić co najmniej 2 bar. Jeżeli ciśnienie przekracza 5 bar, należy zastosować reduktor ciśnienia.
W momencie pomiaru wszystkie pozostałe zawory na danej działce powinny być zakręcone.
Do poprawnego funkcjonowania ciśnienie w Twojej instalacji powinno wynosić co najmniej 2 bar. Jeżeli ciśnienie przekracza 5 bar, należy zastosować reduktor ciśnienia.
Przepływ
Rzeczywisty wydatek wody można określić napełniając wiadro wodą, z kranu przeznaczonego do podlewania ogrodu.
Należy zmierzyć czas napełniania wiadra w sekundach.
Przykład: 10-litrowe wiadro wypełnia się wodą w 12 sekund. Korzystamy z poniższego wzoru obliczamy przepływ wody:
Należy zmierzyć czas napełniania wiadra w sekundach.
Przykład: 10-litrowe wiadro wypełnia się wodą w 12 sekund. Korzystamy z poniższego wzoru obliczamy przepływ wody:
| Objętość (w litrach) | x 3,6 = Przepływ w m3/h |
| Czas (w sekundach) |
Przepływ wg wzoru wynosi: (10:12) x 3,6 = 3 m3/h
Używając pompy, powyższe parametry można odczytać z jej danych technicznych. Pompa hydroforowa działa najczęściej w zakresie od 2 do 4 bar (możemy regulować zakres ciśnienia). Do nawadniania najlepiej wykorzystać całą wydajność pompy.
Określone parametry (ciśnienie i wydatek wody) mnożymy przez współczynnik bezpieczeństwa 0,8: np. 3 bar x 0,8 = 2,4 bar oraz 3 m3/h x 0,8 = 2,4 m3/h. Otrzymane wartości będą nam potrzebne przy doborze zraszaczy i podziale na sekcje podlewanego ogrodu.
WYKONANIE PLANU DZIAŁKI
Sporządź plan na papierze milimetrowym w skali 1:100 (1cm = 1 m). Zacznij od narysowania domu i granicy działki. Przyjmując położenie domu jako punkt odniesienia nanieś wymiary. Na rysunku nanosimy również chodniki, tarasy, domki gospodarcze oraz elementy, które nie powinny być podlewane. Wskaż także położenie drzew, krzewów, żywopłotów i rabat kwiatowych.
RODZAJE URZĄDZEŃ NAWADANIAJĄCYCH
Głowice deszczujące - Zalecane dla trawników o niewielkiej powierzchni. Ich zasięg zależny jest od ciśnienia oraz dobranej do nich dyszy.
Dysze do głowic deszczujących dzielą się na dwa rodzaje - statyczne oraz rotacyjne.
Dysze statyczne podlewają jednym strumieniem w formie tzw. "parasola", ich zasięg to od 1.2 m do 5.5 m. Zalecane ciśnienie robocze dla dysz statycznych to od 1.8 do 2.0 bar. Nie należy przekraczać 2.5 bar, ponieważ wyższe ciśnienie spowoduje powstawanie mgiełki, którą wiatr będzie przenosił w niepożądanym kierunku.
Dysze rotacyjne obracają się pod ciśnieniem wody i podlewają kilkoma strugami pod różnymi kątami. Dzięki takiemu rozwiązaniu dysze podlewają równomiernie i są bardziej odporne na działanie wiatru.
Zraszacze rotacyjne - Przeznaczone do podlewania większych powierzchni trawnikowych.
Zasięg zraszaczy rotacyjnych zależy jest od modelu oraz przekroju zainstalowanej dyszy i ciśnienia wody. Promień zraszania zraszaczy rotacyjnych zaczyna się od ok 5 m i sięga nawet do 30 m zależnie od modelu zraszacza.
Zraszacze rotacyjne dzielą się na dwie grupy:
PC (part circle) - Możliwość ustawienia zakresu pracy zraszacza (przeważnie 40⁰ - 360⁰)
FC (full cirlcle) - Pełne koło 360⁰ bez możliwości regulacji
Dysze rotacyjne obracają się pod ciśnieniem wody i podlewają kilkoma strugami pod różnymi kątami. Dzięki takiemu rozwiązaniu dysze podlewają równomiernie i są bardziej odporne na działanie wiatru.
Zraszacze rotacyjne - Przeznaczone do podlewania większych powierzchni trawnikowych.
Zasięg zraszaczy rotacyjnych zależy jest od modelu oraz przekroju zainstalowanej dyszy i ciśnienia wody. Promień zraszania zraszaczy rotacyjnych zaczyna się od ok 5 m i sięga nawet do 30 m zależnie od modelu zraszacza.
Zraszacze rotacyjne dzielą się na dwie grupy:
PC (part circle) - Możliwość ustawienia zakresu pracy zraszacza (przeważnie 40⁰ - 360⁰)
FC (full cirlcle) - Pełne koło 360⁰ bez możliwości regulacji
WAŻNE!
Nigdy nie należy umieszczać zraszaczy statycznych i rotacyjnych w tej samej sekcji, ze względu na różnice w prędkości zraszania i wydatku wody (ilość wody dostarczona w takim samym czasie będzie różna dla poszczególnych zraszaczy).
Nigdy nie należy umieszczać zraszaczy statycznych i rotacyjnych w tej samej sekcji, ze względu na różnice w prędkości zraszania i wydatku wody (ilość wody dostarczona w takim samym czasie będzie różna dla poszczególnych zraszaczy).
Metody rozmieszczania zraszaczy
Rozmieszczenie wzdłuż linii łuku:
Rozmieszczenie ze względu na nasadzenie:
ROZPLANOWANIE URZĄDZEŃ NAWADNIAJĄCYCH
Na wykonanym planie rozmieszczamy zraszacze zaczynając od miejsc, które nie powinny być podlewane (budynek, parking, droga itp.).
Dla zapewnienia równomiernej dystrybucji wody na całym terenie zasięgi poszczególnych zraszaczy muszą pokrywać się w 30 – 50 %. Rozmieszczając zraszacze pamiętajmy, aby unikać zraszania ścian budynków.
W narożnikach rozmieszczamy zraszacze 90⁰, wzdłuż obrzeży rozmieszczamy zraszacze 180⁰, a w strefach centralnych 360⁰. Na końcu rozmieszczamy zraszacze w trudno dostępnych miejscach.
Dla zapewnienia równomiernej dystrybucji wody na całym terenie zasięgi poszczególnych zraszaczy muszą pokrywać się w 30 – 50 %. Rozmieszczając zraszacze pamiętajmy, aby unikać zraszania ścian budynków.
W narożnikach rozmieszczamy zraszacze 90⁰, wzdłuż obrzeży rozmieszczamy zraszacze 180⁰, a w strefach centralnych 360⁰. Na końcu rozmieszczamy zraszacze w trudno dostępnych miejscach.
DOBÓR ZRASZACZY I DYSZ
Przy doborze i rozmieszczeniu zraszaczy w ogrodzie należy zwrócić uwagę na parametry techniczne dla każdego zraszacza (zawarte w tabelach). Uwzględniając ciśnienie w instalacji dobieramy dyszę zraszacza, która będzie miała wymagany zasięg dla konkretnego zraszacza i spisujemy wydatek(m3/h). Pomoże nam to w ustaleniu podziału na sekcje.
Kolor zielony - przekrój dyszy,
Kolor czerwony - dostępne ciśnienie,
Kolor brązowy - zasięg jaki można uzyskać przy tym ciśnieniu,
Kolor niebieski - to wydatek zraszacza, który należy uwzględnić przy dostępnym przepływie.
Przy podanych wyżej parametrach (2 Bar, r = 7m) odpowiednią dyszą będzie dysza 2,0, która ma przepływ 0,37 m3/h. Wartość przepływu zapisujemy i przechodzimy do następnego zraszacza.
Podział na sekcje
Gdy znamy już ilość zraszaczy niezbędnych do pokrycia całej powierzchni trawnika oraz wydatek każdego z nich, możemy przystąpić do podziału na sekcje. Należy pamiętać aby nie łączyć w jednej sekcji zraszaczy statycznych z rotacyjnymi oraz nie przekroczyć wydajności źródła wody, pomniejszonego o procent bezpieczeństwa (* 0.8).
Przykładowy projekt instalacji nawadniającej
Rodzaje złączek
Złączki wciskane
Przeznaczone głównie do instalacji na powierzchni przy niskim ciśnieniu w instalacji.
Wciskając złączkę w rurę otrzymujemy połączenie, dlatego są łatwe i szybkie w montażu. Aby mieć pewność, że rura nie zsunie się z kształtki, na łączeniach należy stosować opaski zaciskowe. Ich niewątpliwą zaletą jest niska cena.
Występują w rozmiarach: Ø 16mm - Ø 32mm
Złączki skręcane PE
Złączki skręcane PE to pewne połączenia rur podziemnych i wodociągowych.
Po odkręceniu nakrętki rura jest wciskana do złączki. Kształtki PE wytrzymują dużo większe ciśnienie niż złączki wciskane, a dzięki uszczelce typu O-ring poprawnie zamontowana kształtka nie przecieka.
Występują w rozmiarach: Ø 20mm - Ø 90mm
Złączki QJ
Złączki QJ to połączenie złączki wciskanej z opaską zaciskową. Po odkręceniu nakrętki złączka jest wciskana do rury.
Występują w rozmiarach: Ø 16mm - Ø 20mm
Podłączenia zraszaczy
Odejście do zraszacza
Wykorzystując trójnik lub obejmę skręcaną na rurze, robi się odejście od rury zasilającej.
W takim przypadku najczęściej następuje również redukcja na rurę o mniejszej średnicy aby ułatwić osadzenie zraszacza w odpowiednim miejscu.
Nawadnianie kropelkowe
Podpowiedzią ułatwiającą dobranie odpowiednich elementów instalacji mogą być gotowe zestawy:
https://www.farma-malecki.pl/zestawy-nawadniania-ogrody-c-311_312.html
Rodzaje złączek
Złączki wciskane
Przeznaczone głównie do instalacji na powierzchni przy niskim ciśnieniu w instalacji.
Wciskając złączkę w rurę otrzymujemy połączenie, dlatego są łatwe i szybkie w montażu. Aby mieć pewność, że rura nie zsunie się z kształtki, na łączeniach należy stosować opaski zaciskowe. Ich niewątpliwą zaletą jest niska cena.
Występują w rozmiarach: Ø 16mm - Ø 32mm
Złączki skręcane PE
Złączki skręcane PE to pewne połączenia rur podziemnych i wodociągowych.
Po odkręceniu nakrętki rura jest wciskana do złączki. Kształtki PE wytrzymują dużo większe ciśnienie niż złączki wciskane, a dzięki uszczelce typu O-ring poprawnie zamontowana kształtka nie przecieka.
Występują w rozmiarach: Ø 20mm - Ø 90mm
Złączki QJ
Złączki QJ to połączenie złączki wciskanej z opaską zaciskową. Po odkręceniu nakrętki złączka jest wciskana do rury.
Występują w rozmiarach: Ø 16mm - Ø 20mm
Podłączenia zraszaczy
Odejście do zraszacza
Wykorzystując trójnik lub obejmę skręcaną na rurze, robi się odejście od rury zasilającej.
W takim przypadku najczęściej następuje również redukcja na rurę o mniejszej średnicy aby ułatwić osadzenie zraszacza w odpowiednim miejscu.
Nawadnianie kropelkowe
Najczęściej wykorzystywane nawadnianie kropelkowe to linia kroplująca z wtopionym kroplownikiem. W przypadku linii kroplującej bez kompensacji ciśnienia o przekroju Ø 16mm, rozstawie kroplowników co 33cm i wydajności 2L/h nie należy przekraczać odległości 70 m od punktu zasilenia.
Za elektrozaworem na sekcje kroplującą warto założyć filtr aby wydłużyć jej żywotność.
Za elektrozaworem na sekcje kroplującą warto założyć filtr aby wydłużyć jej żywotność.
Studzienka z elektrozaworami
W studzience znajduje się całe serce naszej instalacji. Elektrozawory stosowane w ogrodach w większości przypadków mają średnicę 1".
Do połączenia elektrozaworów wykorzystuje się gotowe kolektory lub kształtki ze śrubunkiem tzw. "Holendry". Ułatwiają one demontaż w przypadku awarii któregoś z zaworów. Za kolektorem warto zamontować zawór spustowy lub przyłącze do kompresora w celu usunięcia na zimę resztek wody z instalacji.
W studzience z elektrozaworami można zamontować tylko sterowniki zamykane hermetycznie.
Do połączeń elektrycznych w studzience należy używać złączek żelowych.
Do połączenia elektrozaworów wykorzystuje się gotowe kolektory lub kształtki ze śrubunkiem tzw. "Holendry". Ułatwiają one demontaż w przypadku awarii któregoś z zaworów. Za kolektorem warto zamontować zawór spustowy lub przyłącze do kompresora w celu usunięcia na zimę resztek wody z instalacji.
W studzience z elektrozaworami można zamontować tylko sterowniki zamykane hermetycznie.
Do połączeń elektrycznych w studzience należy używać złączek żelowych.
Sterowanie
Sterowniki nawadniania dzielimy na trzy grupy :
1. Wewnętrzne - przeznaczone do montażu wewnątrz budynku.
2. Zewnętrzne - sterowniki zewnętrzne różnią się od wewnętrznych tylko dodatkową obudową, która w większości przypadków nie posiada żadnych uszczelnień dlatego nie należy ich wystawiać na bezpośrednie działanie warunków atmosferycznych.
3. Hermetyczne - można montować w studzience elektrozaworowej.
W przypadku braku dostępu do prądu można skorzystać ze sterowników bateryjnych. Sterowniki bateryjne zasilane bateriami 9V pracują cały sezon bez konieczności wymiany baterii. W przypadku zastosowania takiego sterownika należy wymienić cewki w elektrozaworach na 9V.
Ilość sekcji jaka powinna znajdować się w sterowniku uzależniona jest od podziału, którego dokonaliśmy wcześniej. Jeśli system będzie rozbudowywany to warto zawczasu uwzględnić ten fakt przy zakupie sterownika.
Do domowych zastosowań sprawdzi się większość sterowników dostępnych na rynku. Oprócz tego istnieją sterowniki z możliwością rozbudowy o moduł Wi-Fi lub z modułem już wbudowanym. Funkcja ta pozwala m.in. podłączyć sterownik do domowej sieci internetowej co umożliwia zarządzanie nam nawadnianiem w ogrodzie z dowolnego miejsca na świecie.
Czujniki deszczu przewodowe lub bezprzewodowe samodzielnie wyłączają system nawadniania jeśli spadnie określona ilość deszczu. Pozwalają zaoszczędzić wodę oraz uchronią rośliny w ogrodzie przed nadmierną ilością wody.
Zasilanie wody
1. Wewnętrzne - przeznaczone do montażu wewnątrz budynku.
2. Zewnętrzne - sterowniki zewnętrzne różnią się od wewnętrznych tylko dodatkową obudową, która w większości przypadków nie posiada żadnych uszczelnień dlatego nie należy ich wystawiać na bezpośrednie działanie warunków atmosferycznych.
3. Hermetyczne - można montować w studzience elektrozaworowej.
W przypadku braku dostępu do prądu można skorzystać ze sterowników bateryjnych. Sterowniki bateryjne zasilane bateriami 9V pracują cały sezon bez konieczności wymiany baterii. W przypadku zastosowania takiego sterownika należy wymienić cewki w elektrozaworach na 9V.
Ilość sekcji jaka powinna znajdować się w sterowniku uzależniona jest od podziału, którego dokonaliśmy wcześniej. Jeśli system będzie rozbudowywany to warto zawczasu uwzględnić ten fakt przy zakupie sterownika.
Do domowych zastosowań sprawdzi się większość sterowników dostępnych na rynku. Oprócz tego istnieją sterowniki z możliwością rozbudowy o moduł Wi-Fi lub z modułem już wbudowanym. Funkcja ta pozwala m.in. podłączyć sterownik do domowej sieci internetowej co umożliwia zarządzanie nam nawadnianiem w ogrodzie z dowolnego miejsca na świecie.
Czujniki
Czujniki deszczu przewodowe lub bezprzewodowe samodzielnie wyłączają system nawadniania jeśli spadnie określona ilość deszczu. Pozwalają zaoszczędzić wodę oraz uchronią rośliny w ogrodzie przed nadmierną ilością wody.
Uszczelnienie
Do uszczelnienia gwintów w plastikowych nie należy używać pakuł lnianych. W tym celu wykorzystujemy taśmę lub nić teflonową. Uszczelnić należy wszystkie połączenia gwintowane, które nie posiadają gumowych uszczelek.
Zasilanie wody
Na różnych posesjach są różne przyłącza oraz ujęcia wody. Najczęściej spotykanym jest zwykły zawór czerpalny wypuszczony ze ściany budynku. W takim przypadku jeśli chcemy zachować kran należy przed zawór czerpalny wstawić trójnik ocynkowany aby zrobić dodatkowe wyjście na instalacje nawadniającą. Warto w tym miejscu również zamontować zawór, który pozwoli nam odciąć studzienkę z elektrozaworami od źródła wody.
Podpowiedzią ułatwiającą dobranie odpowiednich elementów instalacji mogą być gotowe zestawy:
https://www.farma-malecki.pl/zestawy-nawadniania-ogrody-c-311_312.html
Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii NAWADNIANIE